Pokuta ze słownikiem

„Czepiasz się” – mówią jedni. „Idziesz na łatwiznę” – dodają inni. Pierwsi dają do zrozumienia, że od dziennikarzy nie można wymagać, aby byli profesorami Miodkami, Bralczykami czy Markowskimi albo chociaż magistrami polonistyki. Drudzy sugerują, że opisywanie wpadek komentatorów sportowych to żadna sztuka. Niech wam będzie – dziś daleko od sportu.

W rozgłośni mającej ambicje znacznie większe niż tylko puszczanie w kółko tych samych pseudoprzebojów pani prezenterka powiedziała, że „z niecierpliwością czeka na tegorocznego Open’era”. Każda impreza – sportowa czy kulturalna – może kiedyś zacząć żyć własnym życiem, co wcale nie znaczy, że z tego powodu staje się rzeczownikiem żywotnym. „Festiwal” w ogóle (jako rzeczownik pospolity) i „Open’er” (rzeczownik własny) w szczególe pozostają rzeczownikami nieżywotnymi, a więc w bierniku (kogo? co?) zachowują formę mianownika (kto? co?).

Kilkadziesiąt lat temu mówiło się i grało „w tenis”. Znajomych z kortu i okolic uspokajam, że nazwa naszej ulubionej gry pozostaje rzeczownikiem nieżywotnym znaczeniowo, ale awansowała do żywotnych gramatycznie.

Pospolitym – nie rzeczownikiem, lecz błędem – jest mylenie biernika z dopełniaczem. „Słuchacie złotą dziesiątkę” – poinformował prezenter radiowy. Nie, proszę pana, ja nigdy nie słucham „złotą dziesiątkę”. Jeśli przez przypadek trafię na pana audycję, to słucham „złotej dziesiątki”, zresztą nie za długo.

Kłopot z tymi przypadkami mają również reporterzy i prezenterzy zajmujący się tematyką prawną. Chyba nikt nie ma wątpliwości, że przepisy są po to, aby... Tu właśnie pojawiają się wątpliwości – przestrzegać „je” czy „ich”? Jeśli chcecie być w zgodzie z normami języka polskiego, to przestrzegajcie przepisów i zasad (w liczbie mnogiej) oraz prawa i regulaminu (w pojedynczej).

„Zaatakował kaszalota, jednego z największych zwierząt świata”... Już nie pamiętam, skąd pochodzi ten przykład (pamiętam tylko, że został przysłany przez Maćka, któremu jeszcze raz dziękuję), ale na pewno nie z transmisji meczu piłkarskiego. Autor się pomylił, a narrator być może przegapił – „zwierzę” jest rzeczownikiem żywotnym nieosobowym, ale rodzaju nijakiego niezależnie od tego, czy zaatakowany kaszalot był samcem, czy samicą.

Na koniec coś ze Światowych Dni Młodzieży. „Większość osób, które przyjechały, są zakwaterowani...” – już nie słuchałem, gdzie te osoby zamieszkały, bo zacząłem szukać „poliszowego” notatnika. Być może reporter pilnie uczył się religii – nie wnikam, nie moja sprawa. Źle jednak, że opuścił kilka lekcji języka polskiego, z czego powinien się wyspowiadać, a w ramach pokuty sto razy powtórzyć „jest zakwaterowana”.